سال ۱۳۷۰ بود که کتاب «آقای هنشاو عزیز» با ترجمه‌ی پروین علی‌پور در انتشارات سروش منتشر شد و پای یک قصه‌گوی ماهر را به ایران باز کرد. کتابی که بیشتر از ده جایزه‌ی معتبر جهانی داشت و راوی محکمی از هنر نویسنده‌اش، بورلی کلی یری بود. قصه‌گویی هنرمند که برای بچه‌ها خانه‌ای قصه‌ای از آجرهای شادی و خنده و ماجراهای عجیب می‌ساخت؛ قصه‌گویی که انگار وقت نوشتن کودکی بود که خوب از حرف‌های دل کودکان سردرمی‌آورد و می‌توانست آن‌ها را بخنداند. سپیده بیگدلی، نویسنده‌ی سایت قصه های صوتی کودکانه آی‌قصه، در این پست ما را با بورلی کلیری بیشتر آشنا می‌کند.
بورلی کلی یری خالق قصه‌هایی از جنس شادی
بورلی کلی یری دوازدهم آوریل سال ۱۹۱۶ در آمریکا پا به دنیا گذاشت. دوران کودکی او در دل مزرعه‌ای در ایالت اورگن گذشت. مادرش معلم مدرسه بود و پدرش در همان مزرعه کشاورزی می‌کرد. بورلی کلیری در دوران مدرسه مشکل کندخوانی داشت و همیشه برای این مشکل سرزنش و تحقیر می‌شد. کلی‌یری در مورد دوران کودکی‌اش می‌گفت: «به نظر می‌رسد من با یک خاطره غیرمعمول بزرگ شدم. مردم از چیزهایی که من به خاطر می‌آوردم تعجب می‌کردند؛ من فکر می‌کنم این تفاوت از زندگی ایزوله در یک مزرعه در شش سال اول عمرم می‌آید، جایی که من کاری نداشتم جز دقیق‌شدن و مشاهده کردن هر چیزی در مزرعه.»
بورلی کلیری در دنیای کلمه‌ها
اولین بار یکی از معلم‌های مدرسه بورلی کلیری را به نوشتن تشویق کرد و همین تشویق بود که او را به رشته‌ی کتابداری در دانشگاهی در کالیفرنیا کشاند. بعدها راهش به دانشگاه برکلی رسید و همان‌جا بود که اولین بار همسرش را دید. او بعد از پایان دوران تحصیل کتاب‌دار کتاب‌های کودکان بود و همین شغل قصه‌ی یکی از محبوب‌ترین نویسندگان کودک دنیا را رقم زد. حضور بورلی در کتاب‌خانه‌ی کودکان و شنیدن سوال «برای سن من چه کتابی دارید؟» از زبان کودکان، او را به نوشتن ترغیب کرد.
گام‌های اول بورلی کلی یری
بورلی کلی یری اولین کتابش «هنری هاگینز» را سال ۱۹۵۰ منتشر کرد. و این مسیر به تولد ۴۰ کتاب برای کودکان و ده‌ها شخصیت به‌یادماندنی انجامید. این کتاب‌ها به بیشتر از ۲۰ زبان زنده‌ی دنیا ترجمه شدند و دست‌مایه‌ی آثار سینمایی و تلویزیونی زیادی در کشورهای مختلف قرار گرفتند.
اسطوره‌ی زنده
سال ۲۰۰۰ بود که کتاب‌خانه‌ی کنگره‌ی آمریکا بورلی کلیری را به پاس سال‌ها نوشتن و قصه گفتن برای بچه‌های گوشه‌به‌گوشه‌ی دنیا، اسطوره‌ی زنده خواند. اسطوره‌ای که شخصیت‌های فراموش‌نشدنی زیادی را با کلمه‌هایش ساخت و راهی حافظه‌ها و قلب‌ها کرد. سال ۲۰۰۳ هم جورج بوش مدال هنری را به این نویسنده کودک و نوجوان تقدیم کرد.
رامونا نردبان نویسنده و محبوب بچه‌های سرتاسر دنیا
رامونا اول در مجموعه داستان‌های «هنری هاگینز» متولد شد و پا به دنیای قصه‌ها گذاشت. در این مجموعه یکی از شخصیت‌های فرعی قصه بود ولی آن‌قدر نقشش را خوب ایفا کرد که بورلی کلی یری تصمیم گرفت یک مجموعه اختصاصی در مورد او بنویسد. مجموعه‌ی رامونا شامل هشت جلد به نام‌های «رامونا و خواهرش، رامونای آتش پاره، رامونای شجاع شجاع، رامونا و مادرش، رامونا و پدرش، رامونای هشت‌ساله، رامونا همیشه راموناست و دنیای رامونا» است. در این کتاب‌ها خواننده از چهار سالگی رامونا با او و ماجراهای بامزه‌اش همراه می‌شود و تا دوازده سالگی‌اش پیش می‌رود. رامونا دوست دارد متفاوت باشد و این متفاوت بودن گاهی کار دستش می‌دهد؛ گاهی دست‌های رنگی‌اش را با گربه‌ی همسایه پاک می‌کند، گاهی خمیردندان را خالی می‌کرد و هرروز دردسری تازه می‌ساخت. ماجراهای رامونا ساده و طنزآلودند و می‌توانند کودکان را حسابی بخندانند و سرگرم کنند.
رامونا در ایران
سال ۱۳۷۲ بود که پروین علی‌پور رامونا را به ایران و زبان فارسی دعوت کرد. «رامونا و پدرش» اولین عضو خانواده‌ی رامونا بود که اول به‌صورت ضمیمه در مجله‌ی کیهان‌بچه‌ها منتشر شد. این مجموعه در ایران هم با استقبالی گرم و باورنکردنی روبه‌رو شد؛ رامونا به خانه‌های زیادی رفت و قصه‌هایش را برای بچه‌های زیادی تعریف کرد تا بورلی کلیری، برای بچه‌های ایرانی هم خاطره‌سازی کرده باشد. جلدهای دیگر این کتاب هم بعدها بارها ترجمه و تجدید چاپ شدند.
شخصیت‌های واقعی راز موفقیت بورلی کلیری
بورلی کلیری هیچ علاقه‌ای به درس دادن و معلم بودن توی قصه‌ها نداشت. شخصیت‌های داستان‌های او بچه‌هایی واقعی بودند، با همان دردسرها و همان رویاها و خیال‌ها. بچه‌هایی که مجبور نبودند از دید دیگران بچه‌ی خوبی باشند. این شاید پاسخی به دوران کودکی خودش بود که جایی در موردش گفته بود: «من دختربچه خوش‌رفتاری بودم، اما این دقیقاً همان چیزی نبود که دوست داشتم باشم!» کلی یری همچنین در مصاحبه‌ای در مورد دلیل محبوبیت رامونا گفته بود: «چون یاد نمی‌گیرد بچه‌ی خوبی شود! وقتی من کودک بودم، کتاب‌های کودکان خیلی حرصم را درمی‌آوردند، چون بچه‌های داستان همیشه یاد می‌گرفتند بچه‌های بهتری شوند! ولی رامونا هیچ‌وقت تغییر نکرد!».
صندوقچه‌ای از جایزه‌ها
آثار بورلی کلیری نه‌تنها در ربودن قلب‌های کودکان موفق عمل کردند؛ بلکه بزرگسالان را هم با خود همراه کردند و جایزه‌های ادبیات کودک زیادی را به نویسنده‌شان هدیه کردند. جایزه‌ی کتاب ملی، مدال نیوبری، جایزه لورا اینگالز وایلدر و… بخشی از جایزه‌های کارنامه‌ی او هستند.
نامه‌نگاری با بچه‌ها
راز محبوبیت مادر داستان‌های پرماجرا فقط در داستان‌هایش پنهان نبود؛ او ارتباط نزدیکی با بچه‌ها داشت و به همه‌ی نامه‌هایشان جواب می‌داد.
سفر همیشگی بورلی کلیری در ۱۰۴ سالگی
بورلی کلی یری ۲۵ مارس سال ۲۰۲۱، در ۱۰۴ سالگی زمین را ترک کرد. با این حال قصه‌هایش، شخصیت‌هایش و قلم خاطره‌انگیزش را جا گذاشت تا سال‌ها بعد از مرگ نویسنده‌اش، بچه‌ها را بخندانند و سرگرم کنند.
پیشنهاد می‌کنیم با یکی دیگر از نویسندگان ادبیات کودک و نوجوان آشنا بشوید و مطلب «ماریا گریپ؛ مادر قصه‌های شاعرانه» را بخوانید. همچنین سری به بخش کتاب داستان کودک در سایت آی قصه بزنید و مطالب بیشتری بخوانید.
چه جالب و قشنگ! ممنون از مطالب زیبایتون:)
ممنونیم از همراهی شما. 🙂