وقتی که فرزندتان قشقرق به پا میکند، به سختی میتوانید جلوی از کوره در رفتن خودتان را نیز بگیرید. ری لوی، دکترای روانشناسی بالینی اهل دالاس و یکی از نویسندگان کتاب “سعی کن مرا بسازی! استراتژیهای سادهای که مانع قشقرق کودک شده و باعث همکاری بیشتر او میگردد” میگوید، “انفجار عصبی چیز وحشتناک و ناخوشایندی است، اما در عین حال، یکی از حقایق دوران کودکی محسوب میشود. بچههای خردسال – 1 تا 4 سال – هنوز مهارتهای مقابلهای چندانی کسب نکردهاند و تنها کاری که بلدند این است که از کوره دربروند.”
این مطلب را مجله کودک، تیم پژوهشی و آموزشی آیقصه از سایت معتبر parents ترجمه و بازنویسی کرده است.
عوامل قشقرق به پا کردن کودکان نوپا
به گفته دکتر لوی، “دلیل قشقرق کودک، یک مساله ساده است و آن اینکه چیزی که میخواهد را به دست نیاورده. کودک 1 تا 2 ساله قشقرق بپا میکنند تا به دیگران بفهماند به چیزی نیاز دارد، مثلا گرسنه است و شیر میخواهد، یا خودش را خیس کرده و باید پوشکش عوض شود، یا اسباب بازیای را میخواهد که دم دستش نیست، اما چون مهارت زبانی لازم برای بیان خواستههایش را ندارد، وقتی ببینید که شما به او پاسخی که میخواهد را نمیدهید، اعصابش بهم میریزد و از کوره درمیرود.”
اما در کودکان بزرگتر، قشقرق بپا کردن، نوعی نبرد قدرت است. به گفته دکتر لوی، “زمانی که کودکان به سن 3 تا 4 سالگی میرسند، به استقلال بیشتری دست پیدا میکنند. آنها در این سن کاملا از نیازها و خواستههای خود آگاه هستند و با جدیت بیشتری آنها را از شما طلب میکنند. اما اگر شما از خواستههایشان تبعیت نکنید چه خواهد شد؟ خوب معلوم است! قشقرق بپا میکنند.”
سرانجام، وقتی فرزندتان به سن پیشدبستانی میرسد، قادر خواهد بود با استفاده از کلمات به شما بگوید چه میخواهد و چه چیزی نیاز دارد، ولی این به این معنی نیست که دیگر دوران قشقرق به پا کردنش سر آمده. چون کودک در این سن هم هنوز در حال یادگیری کنترل احساساتش است، بنابراین، تنها یک مخالفت کوچک از جانب شما میتواند بسرعت باعث طغیان خشم آنها گردد. همچنین، از آنجایی که داشتن استقلال، ارزش قابل توجهی برای کودکتان دارد، اینکه برای انجام هر کاری نیازمند کمک شما باشد، او را شدیدا بهم ریخته و عصبی میکند. مثلا وقتی با یک کار مشکل و چالشبرانگیز مانند بستن بند کفش مواجه میشود و درمییابد تنهایی قادر به انجامش نیست، کاملا اعصابش خورد شده و خشمگین میشود.
انواع قشقرق در کودک نوپا
به اعتقاد متخصصین رفتارشناسی، طغیان خشم در کودک به سه دسته اصلی تقسیمبندی میشود. و بهترین راه برای جلوگیری از این قشقرقها، به نوع خاص آن بستگی دارد.
قشقرق نوع “بده به من”: این نوع تقاضای دائمی کودک برای چیزهای مختلف، که اصولا از نوع غذا و خوراکی است، معمولا در آشپزخانه یا فروشگاه مواد غذایی اتفاق میافتد. به گفته کلودیا امو گولد، پزشک و سرپرست برنامه سلامت عاطفی اجتماعی دوران اولیه کودکی در بیمارستان نیوتن-ولزلی ماساچوست، “این امر کاملا با عقل جور درمیآید. چرا که کودکان در سوپرمارکتها تحت بمباران شدید محرکهای دیداری هستند، ولی مادر که مشغول خرید است (و هر لحظه، فردی آشنا را میبیند و با او گرم گفتگو میشود)، حواسش اصلا به آنها نیست”. دکتر گولد در ادامه توضیح میدهد، “در واقع، سوپرمارکت و فروشگاه میتواند برای کودک بسیار تنشزا باشد، حال اگر از نظر شما دلیل قشقرق کودکتان، “استرس” است، نه “کج خلقی” وی، بیشتر میتوانید با او همدلی کنید.
قشقرق نوع توجهخواه: خوب! مامان سرش شلوغه و حالا بهترین موقع است که اون روی سگمو نشون بدم! بهترین مثال: کودک شما شاد و سرحال مشغول بازی است ولی به محض اینکه گوشی تلفن را برمیدارید و شروع به صحبت میکنید، او سعی میکند توجه شما را به خود جلب کند.
قشقرق با هدف مبارزه بر سر قدرت: کودک با امتناع از رفتن به رختخواب و یا بیرون رفتن از زمین بازی، میخواهد قدرت خودش را به اثبات برساند.
مراحل قشقرق بپا کردن
وقتی که کودکتان از کوره درمیرود، چه اتفاقی میافتد؟ کارشناسان در این زمینه، اطلاعات و توصیههای مفیدی ارائه میکنند که به شما در درک بهتر قشقرق و جلوگیری از آن کمک زیادی خواهد کرد.