کمرویی، پاسخ طبیعی کودک در برابر چیزهایی است که از نظر او ترسناک یا گیج‌کننده هستند و اغلب در محیط‌های اجتماعی جدید اتفاق می‌افتند. بچه‌های خجالتی، اصولا:
- در مواجهه با افراد غریبه، به زمین نگاه می‌کنند.
- در موقعیت‌های اجتماعی، هیچوقت بصورت داوطلبانه صحبت نمی‌کنند.
- فقط بازی کردن بقیه بچه‌ها را تماشا می‌کنند و به آن‌ها ملحق نمی‌شوند.
این مطلب را مجله کودک، تیم پژوهشی و آموزشی آی‌قصه از سایت معتبر chla ترجمه و بازنویسی کرده است.
کمرویی گاه به گاه کودک، یک واکنش انطباقی مناسب و البته نرمال است که اکثر بچه‌ها در مسیر رشد و تحول خود، آن را تجربه می‌کنند. اما در برخی موارد، کمرویی بچه بیش از حد طبیعی است و باعث نگرانی والدین می‌شود. کمرویی شدید، برقراری روابط اجتماعی مناسب و سازنده و دوست‌یابی را برای کودک دشوار می‌کند. چنانچه مشکلات کودک در زمینه تعاملات اجتماعی برطرف نشود، ممکن است به دوران بزرگسالی نیز منتقل شود. گاهی اوقات، بزرگسالانی که خود را در زمره افراد خجالتی طبقه‌بندی می‌کنند، گزارش داده‌اند که نسبت به همسالان غیرخجالتی خود، احساس رضایت کمتری از رندگی خود دارند. اما بقیه اعلام کرده‌اند که بدلیل خجالتی بودن، از انجام برخی فعالیت‌های خاص مانند سخنرانی در مقابل گروهی از مردم اجتناب کرده‌اند و به همین خاطر نتوانسته‌اند به اهداف موردنظرشان در زندگی دست یابند.
معمولا کمرویی مساله مهمی نیست که باعث نگرانی والدین شود و بیشتر بصورت یک رفتار موقتی نمود پیدا می‌کند. در قسمت زیر، تعدادی استراتژی ساده به شما معرفی می‌کنیم که می‌توانید از آن‌ها در منزل و برای کمک به فرزندتان در غلبه بر کمرویی استفاده کنید:
- به فرزند خود برچسب خجالتی نزنید و بجای آن، سعی کنید برای همه توضیح دهید که او کمی دیر با آدمهای دیگر گرم می‌گیرد ولی در عین حال، تمام تلاشتان را بکنید که به این رفتارش برچسب نزنید.
- فرزندتان را بسرعت و بدون هشدار قبلی به سمت موقعیت‌های اجتماعی که معذبش می‌کند هل ندهید و به این شکل، از اعتماد به نفس اجتماعی وی حمایت کنید. ابتدا کار خود را با گروه‌های کوچک یا موقعیت‌های اجتماعی کنترل شده شروع کنید. این امر به کودک کمک خواهد کرد تا قبل از هر رویداد اجتماعی بزرگ که باعث کمرویی او می‌شود، بازی نقش‌آفرینی را چندین بار تمرین کند.
- با رفتار فرزندتان همدردی کنید و از خجالت‌زده کردن او خودداری نمایید. به عنوان مثال، یکی از ماجراهای دوران کودکی خودتان را برایش تعریف کنید که در آن، شما هم کمرو و خجالتی بودید و احساسی که در آن لحظه داشتید و دلیلش را برایش توضیح دهید. فرزندتان را تشویق کنید تا به زبان خودش، احساساتش را توصیف کند.
- پاسخگوی نیازهای او باشید.
- داشتن اعتماد به نفس در برخورد با دیگران را برایش الگوسازی کنید، مثلا سعی کنید در محیط‌های نظارت شده و امن، رفتار دوستانه‌ای با غریبه‌ها داشته باشید و کاری کنید که فرزندتان نسبت به انواع تعاملات اجتماعی، نگرشی مثبت و بدون تنش داشته باشد.
- به فرزندتان بیاموزید که لازم نیست از همه غریبه‌ها بترسد و در عوض، تلاشتان این باشد که به او بفهمانید که باید همیشه در کنار یکی از بزرگترهایی باشد که مسئول مراقبت از او است (مثلا، والدین، معلم یا پرستار بچه).
- مهارت‌های اجتماعی را به فرزند خود بیاموزید. این کار را می‌توانید بسادگی و تنها با گذاشتن قرار بازی یا شرکت در گروه‌های بازی انجام دهید.
- واژههای مربوط به مهارت‌های اجتماعی را به فرزند خود یاد دهید از جمله، “آیا من هم می‌توانم با شما بازی کنم؟”، وقتی که بزرگتر شدند هم، سایر مهارت‌های اجتماعی همچون دست دادن و برقرار کردن ارتباط چشمی بهنگام برخورد با دیگران را نیز به او بیاموزید.
- از تقویت مثبت و تعریف و تمجید استفاده کنید. از هر فرصتی برای تقویت عزت‌نفس و اعتماد‌بنفس کودک خود استفاده کنید. کودکانی که حس خوبی نسبت به خود دارند، اصولا اعتماد‌بنفس بیشتری دارند.
- اگر کمرویی فرزندتان به حدی پایدار و شدید است که باعث اختلال در زندگی روزمره و رابطه او با دوستانش شده است، از یک روانشناس حرفه‌ای کمک بگیرید.
کمرویی یکی از رفتارهای بسیار متداول است که اکثر بچه‌ها در مسیر رشد و تحول خود، آن را تجربه می‌کنند. لازم به یادآوری است که با انجام مداخلات درست و بموقع، می‌توان آن را به مسئله‌ای موقتی و زودگذر تبدیل کرد.
