نیاز والدین یا کودک؟
به گزارش مجله کودک، تیم پژوهشی و آموزشی شرکت دنیای کودکان آی قصه: تغییر شیوهی زندگی در دههی اخیر، چالشهای جدیدی را در فرزندپروری پدید آورده است. مثلاً ظهور صفحههای اینستاگرامی و باب شدن تولدهایی با تمهای مشخص، فرستادن کودکان به کلاسهای مختلف به صرف عقب نماندن از قافله و اقدامات مختلف دیگری، همگی چالشهایی هستند که در سالهای اخیر، ظاهر شدهاند و در مواردی میتوانند آسیبزا باشند. این چالشها گاهی انتخاب میان نیاز والدین یا کودک هستند.
به همین منظور، نشستی با موضوع «فرزندپروری» با حضور خانم دکتر غزال حاجینصراله، متخصص طب پیشگیری و پزشکی اجتماعی و خانم الهام پورمحمد، روانشناس و مشاور خانواده، در موسسه فرهنگی هنری آی قصه با همکاری اپلیکیشن قصه های کودکانه آیقصه برگزار شد. بخشهای اول و دوم گزارش این نشست در روزهای گذشته در آی قصه منتشر شده است.
فرزندپروری و روانشناسی کودک (بخش اول): «فرزندپروری سالم یعنی چه و چه مراحلی دارد؟»
فرزندپروری و روانشناسی کودک (بخش دوم): «نیاز کودک به محدودیت و نه شنیدن»
ویدئوی بخش سوم نشست آنلاین «فرزندپروری و روانشناسی کودک» را ببینید. در این بخش مبحث «نیاز والدین یا کودک؟» بررسی شده است. در ادامه گزارش این نشست را نیز میتوانید بخوانید.
کمالطلبی؛ نیاز والدین یا کودک؟
در این نشست که در روز سه شنبه ۲۱ اردیبهشتماه ۱۴۰۰ درموسسه آیقصه برگزار شد، پورمحمد در راستای تاثیر عطش دیدهشدن یا کمالطلبی بیش از حد در خصوص تربیت درست فرزند، این راهکارها را پیشنهاد میکند: «والدین قبل از اقدامات مختلف، از خودشان سوال کنند دلیل انجام این کار چیست؟ آیا نگرانیم با انجام ندادن این کارها، در نگاه دیگران قضاوت شویم که پدر و مادر خوبی نیستیم، یا به فرزندمان توجه نداریم؟ یا این کار را صرفاً به دلیل احساس خوب خودمان یا کودکمان انجام میدهیم؟ بعضی از اقدامات ما، مثل جشن تولدهای مملو از تشریفات در سنین کم یا جشنهای مختلفی به مناسبتهای مختلف برای کودک خردسال چندان پررنگ نیستند، ولی ما صرفاً برای قضاوت نشدن، برای جا نماندن از قافله، این اقدامات را انجام میدهیم. بنابراین باید با خودمان صادق باشیم و بدانیم هدفمان از انجام هر کاری چیست.»
جامعه و نیاز والدین
در همین زمینه دکتر حاجینصراله اعتقاد دارد: «مسئلهی جامعه و والدین در زمینهی تمایل به تجملگرایی در فرزندپروری، مسئلهی عرضه و تقاضاست؛ یعنی هر دو طرف به یکدیگر فشار میآورند تا به این سمت حرکت کنند. گاهی نگاه دیگران و تلاش برای همرنگ جماعت شدن، والدین را وادار به انجام کارهایی میکند که نهتنها برای کودک ضروری نیست، بلکه فشار اقتصادی زیادی به خود والدین وارد میکند. گاهی والدین فکر میکنند در صورت نبود جشنها یا کلاسهای اینچنینی، بعدها کودک خودش را با همسالان و هممدرسهایها مقایسه میکند و ممکن است سرخورده شود.»
حاجینصراله درباره نیاز والدین یا کودک اینگونه ادامه داد: «در واقع، این سبک زندگی به کمک رسانههای اجتماعی تبلیغ میشود، بهطوری که حتی ممکن است والدین و خود کودک لذتی از این مراسمات نبرند ولی صرفاً به دلیل دیگران این کارها را انجام میدهند. صرفاً رفتاری که همه در پیش میگیرند، رفتار درستی نیست. از طرفی دیگر بحث مصرفگرایی مطرح است؛ مصرفگرایی به والدین القا میکند بهطور مثال وسیلهای غیرضروری و گرانقیمت، حتماً موردنیاز است و اگر کودکی این وسیله را نداشته باشد، در مقابل همسالان دچار مشکل میشود.»
به گفتهی خانم پورمحمد والدین نباید فکر کنند کودک در آینده به دلیل فقدان تجملات در جشنها، کلاسها و بهطور کلی زندگی، سرزنششان میکند؛ درگیر شدن بیش از حد در نگاه و قضاوت دیگران، تنها حواس والدین را از مباحث اصلی پرت میکند. والدین باید به کودک توضیح دهند که طبق شرایط، همیشه سعی کردهاند بهترین رفتار را داشته باشند و بهترین امکانات را فراهم کنند. والدین نباید تحتتاثیر شبکههای اجتماعی و الگوی زندگی دیگران، درگیر مباحث غیرضروری شوند؛ بنابراین باید از خودمان بپرسیم کودک چهقدر از این اتفاقات لذت میبرد؟
فرزندپروری زیر سایهی کرونا
از جاییکه شیوع ویروس کرونا و شرایط ویژهی پاندمی تمام ساختارها را تغییر داد، پرورش کودک نیز از این تغییرات مصون نماند؛ غزال حاجینصراله در راستای راهنمایی والدین در این دوره میگوید: «برهمریختگی ساختارها و اصول، از ویژگیهای پاندمی است. قطعاً بعد از پایان کامل پاندمی نیز، مشکلات جدیدی ظهور میکنند. پاندمی، مثل جنگ، تجربهی متفاوتی است و تاثیرات زیادی روی کودکان میگذارد، از الان، باید تمهیداتی برای بررسی تاثیرات این اتفاق بر کودکان، در نظر گرفته شود. پاندمی خود میتواند به مثابهی نوعی جنگ باشد و خانوادهها باید آموزش ببینند تا این آسیبها را مدیریت کنند.»
حاجینصراله همچنین گفت: «حالا شناخت نسبت به ویروس بیشتر شده است و میتوانیم با توجه به این شناخت، کودک را به بیرون ببریم و از آسیبهای بیشتر جلوگیری کنیم. بنابراین بردن کودک به پارک و فضاهای بازی سرباز، مشکلی ندارد. البته، آموزش به کودک در این موارد بسیار تاثیرگذار است، ما میتوانیم در قالب بازی و با لحنی مناسب، به کودک بگوییم نباید دستش را به صورتش بزند یا باید دستهایش را بشوید و با او در مورد پاندمی صحبت کنیم. کودک به حضور در فضاهای آزاد نیاز دارد، بنابراین حضور او همراه با آموزش در فضای خارج از خانه الزامی است. در ضمن، لازم است که کودک را از اخبار تلخ و ترسناک دور نگه دارید، این اخبار در روند رشد کودک اختلال ایجاد میکنند. تنها با لحنی آرام به او بگویید در شرایط خاصی هستیم و محدودیتهایی داریم و البته این شرایط کاملاً موقت است.»
در همین زمینه خانم پورمحمد این طور مطرح میکند که «در شرایط بحران، ما مجبور به انتخاب هستیم؛ مثلاً باید سبکوسنگین کنیم که آیا کودک را در این شرایط به مهدکودک بفرستیم یا نه و ببینیم اگر به مهد برود چقدر خطرناک است اگر به مهد نرود و مدام در فضای خانه باشد، در معرض چه آسیبهای مختلفی در روند رشد جسمی و رشد روانشناختی و رشد حرکتی است؟»
این گزارش در ادامه نشستی با موضوع «فرزندپروری» با حضور خانم دکتر غزال حاجینصراله، متخصص طب پیشگیری و پزشکی اجتماعی و خانم الهام پورمحمد، روانشناس و مشاور خانواده، در موسسه فرهنگی هنری آی قصه و به کوشش مجله کودک، تیم پژوهشی و آموزشی اپلیکیشن قصه های کودکانه آی قصه تهیه شده است.
بخشهای دیگر گزارش این نشست را هم بخوانید.
فرزندپروری و روانشناسی کودک (بخش اول): «فرزندپروری سالم یعنی چه و چه مراحلی دارد؟»
فرزندپروری و روانشناسی کودک (بخش دوم): «نیاز کودک به محدودیت و نه شنیدن»