آی‌قصه: هرچه کودک بزرگتر می‌شود، مهارت‌های حرکتی او نیز افزایش می‌یابد. در ادامه‌ی این افزایش توانایی، اعلب با کودکانی مواجه می‌شویم که هرچه را به دست بیاورند پرتاب می‌کنند. واکنش والدین به پرتاب کردن اشیا توسط کودک متفاوت است. اگر کودک شما هم چیزهایی را از کالسکه‌اش بیرون می‌اندازد، یا اسباب‌بازی‌هایش را پرت می‌کند یا به هر شکلی هنوز از پرتاب اشیا دست نکشیده است، تا پایان این مقاله فرزندپروری از مجله کودک با ما همراه باشید. قرار است بدانیم از دیدگاه روانشناسی کودک ، چرا کودک چیز پرت می‌کند؟ و چطور به او واکنش بدهیم؟
پرت کردن اشیا توسط کودک چه دلیلی دارد؟
کودک شما برای شما معنای جهان را دارد و هر چیز جدیدی که یاد می‌گیرد شما را سرشار از غرور می‌کند. با این وجود، مواقعی وجود دارد که نمی‌توانید رفتار او را درک کنید! حتی کودکان نوپا که اغلب رفتارهای خوبی دارند، شاید چیزهایی را پرتاب کنند، حتی شاید بدون دلیل مشخص کسی را مورد ضرب و شتم قرار دهند! تا آنجا که ممکن است ناامیدکننده و به ظاهر هشداردهنده باشد. اما خبر خوب این است که از دیدگاه روانشناسی کودک هیچ جای نگرانی وجود ندارد.
درست است که برخی از رفتارهای کودک مانند پرتاب اشیا یا ضربه زدن به افراد برای والدین منطقی نیست. خب به‌هرحال فرزندپروری پیچیده است. اما واقعیت این است که چنین کارهایی کمتر به مشکلات رفتاری کودک مربوط است. این رفتارها بیشتر به این دلیل اتفاق می‌افتد که کودک هنوز نمی‌تواند احساسات خود را بیان کند. پس همین ابتدای کار خیالتان را راحت کنیم: کودک شما نه بی‌ادب است، نه بد تربیت شده است، نه مشکل رفتاری دارد! پس نگران نباشید و انگشت اتهام به سمت شیوه‌ی فرزندپروری خود نگیرید.
فرزندتان را درک کنید
پرت کردن اشیا توسط کودک بعضی از والدین را ناراحت می‌کند، چون فکر می‌کنند کودک از چیزی ناراضی است. بعضی از والدین نگران می‌شوند، چون آن را ناشی از عصبانیت کودک می‌دانند. گروهی از پدر و مادرها هم نشانه‌ای از ذوق و شادی در این اقدام کودک‌شان می‌بینند و خوشحال می‌شوند.
گاهی اوقات ممکن است به عنوان والدین فراموش کنید کودک‌تان هنوز کودک است! بله! فرزندپروری واقعاٌ سخت است و به راحتی می‌توان از یاد برد که فرزند شما هنوز نوزاد است و نمی‌تواند احساسات خود را به درستی بیان کند. صبور بودن و درک کردن کودک، کنار آمدن با چنین رفتاری را برای شما آسان می‌کند. به یاد بیاورید که احتمالاً خود شما هم وقتی هم‌سن اون بوده‌اید چنین کاری می‌کردید.
به خاطر بسپارید که کودکان جهان را به شیوه‌هایی متفاوت از بزرگسالان کشف می‌کنند. به سختی می‌توان میزان شادی آنها را هنگام آشفتگی و پرتاب اشیا سنجید. اما با ارائه فعالیت‌هایی مشابه، ممکن است رفتارهای ناخواسته کودکان را کاهش دهیم و به آنها کمک کنیم بفهمند چه چیزی می‌خواهند بدانند.
اوضاع را کنترل کنید
مهم است که به فرزند خود توضیح دهید که ضربه زدن و پرتاب کردن رفتار بدی است. زمانی را انتخاب کنید که روحیه‌ی خوبی داشته باشد تا توجه کامل او را به خود جلب کنید. با آموزش کلمات و اعمال ساده و در حین حال معنی‌دار، به او نشان دهید که چگونه به احساسات و خواسته‌های خود پاسخ بدهد.
پرت کردن اشیا توسط کودک از تلاش‌های اولیه‌ی او برای کشف مفاهیم مسیر و حرکت اجسام است. او قرار است در ادامه با مهارت‌های گرفتن اشیا و لگد زدن به وسایل نیز آشنا شود. مطمئن باشید این مهارت‌ها ادامه‌دار خواهند بود و در نهایت به مهارت‌های مفیدی برای رانندگی، تنیس و حتی فرستادن موشک به ماه ختم می‌شوند. بنابراین فرزندپروری درست آن است که گاهی با او همراهی کنید و سعی کنید ضمن این همراهی، اوضاع را کنترل کنید. مثلاً به او بیامورید چه چیزهایی را می‌تواند یا نمی‌تواند پرتاب کند. یا این موارد را امتحان کنید:
- پرتاب به سمت هدف مشخص
- بازی تعقیب
- حرکت اتومبیل‌ها روی سطح شیب‌دار
- اتومبیل، توپ یا راه‌آهن چوبی را به اسباب‌بازی‌های کودک اضافه کنید
حواس کودک را از پرتاب اشیا پرت کنید!
قبل از آنکه ضربه زدن و پرت کردن اشیا توسط کودک را به مشکلات رفتاری او ارتباط بدهید، برای ارزیابی وضعیت وقت بگذارید. ممکن است کودک این کار را فقط برای تفریح انجام بدهد. وقتی پرتاب کردن چیزها را یاد گرفت، می‌تواند از تماشای آنها در حال پرش از کف یا پاشیدن روی دیوارها لذت ببرد.
دلیل دیگر این رفتار کودک می‌تواند توجهی باشد که او با این کار کسب می‌کند. پس پیش از آن که کودک شروع به پرتاب اشیا کند، به او توجه نشان دهید، حواس او را پرت کنید و او را به کار دیگری بکشانید.
بیشتر بخوانید: با دخالت دیگران در تربیت فرزند چه کنیم؟
الگوی کودک باشید
دقت کنید که آیا فردی از اعضای خانواده در حضور کودک چیزهایی می‌اندازد یا به بچه‌های بزرگتر ضربه می‌زند؟ به احتمال زیاد او فقط آنچه را که می‌بیند تکرار می‌کند. الگوگیری مناسب به فرزند شما کمک می‌کند تا به تدریج از او پیروی کند. پس با همه اعضای خانواده صحبت کنید و آنها را تحت تأثیر قرار دهید تا رفتاری را ارائه دهند که فرزند شما از او تقلید کند.
اگر کودک برای پرتاب اشیا از فردی الگو نمی‌گیرد، برای بعد از بازی پرتابی لازم است که الگو داشته باشد. بعد از پرت کردن اشیا توسط کودک ، با او همراه شوید تا وسایلی را که پرت کرده، به سر جایشان برگرداند.
ابراز احساسات یکی از دلایل پرت کردن اشیا توسط کودک
روانشناسی کودک می گوید که پرت کردن اشیا توسط کودک شاید راهی برای برقراری ارتباط با شما باشد. اما به این معنا نیست که کودک در هنر بیان احساسات خود از طریق کلمات مهارت ندارد. احساسات متعددی وجود دارد که او تجربه می‌کند اما قادر به بیان آنها نیست. این احساسات می‌توانند هرچیزی باشند؛ از احساس خستگی گرفته تا گرسنگی. بازیگری و پرتاب اشیا نیز راهی برای جلب توجه است. اما خیلی کم پیش می‌آید که کودک صرفاً از روی خشم و ناراحتی چیزی پرتاب کند.
کودک با پرتاب اشیا کنجکاوی خود را نشان می‌دهد
با رشد کودک، کنجکاوی او دربار‌ه‌ی محیط اطرافش نیز افزایش می‌یابد. هنگامی که کودک یاد می‌گیرد چیزها را چگونه پرتاب کند، بسیار کنجکاو می‌شود که هنگام پرتاب اشیا چه اتفاقی می‌افتد. در مورد ضربه زدن نیز همین امر صادق است. کودک نوپای شما ممکن است بخواهد واکنش دیگران را بسنجد. از آنجا که کودکان با تکرار و آزمایش یاد می‌گیرند، این رفتار را باز هم تکرار می‌کند.
به یاد داشته باشید که کودک قصد دارد به جواب سوالاتش برسد: آیا سر و صدا می‌شود؟ آیا پاشیده می‌شود؟ رسیدن به زمین چقدر طول می‌کشد؟
کودک به دنبال کشف محیط است
همه‌ی کودکان روی زمین عاشق پرتاب اشیا هستند. و واکنش به این مسئله به یکی از موضوعات فرزندپروری تبدیل شده است. برای بچه‌ها چیز پرت کردن نه شلوغ‌کاری است و نه آسیب زدن. بلکه پرت کردن یکی از ابزارهای کودک برای یادگیری است. کودک اسباب‌بازی‌هایش را پرت می‌کند، حتی آن‌هایی را که نباید پرت کند!
پرت کردن اشیا توسط کودک هم به رشد ذهنی او کمک می‌کند، هم باعث هماهنگی بهتر چشم و دست او می‌شود. این هماهنگی بسیار مهم است. بسیار مهم‌تر از شکسته شدن یک گلدان، یا به هم ریخته شدن خانه، یا خراب شدن یک اسباب‌بازی. پرتاب و انداختن، یکی از مراحل رشد به حساب می‌آید و نحوه‌ی برخورد والدین با این کشف کودک است که آینده او را رقم می‌زند. پس دوباره تاکید می‌کنیم که روانشناسی کودک می‌گوید او با این رفتار می‌‌خواهد جهان را کشف کند.
مجله کودک این مطلب را به کمک مقاله‌هایی در سایت‌های معتبر Parenting و همچنین KTBKids تهیه کرده است. امیدواریم برای مخاطبین ما مفید بوده باشد. تیم پژوهشی و آموزشی اپلیکیشن قصه کودکانه آی قصه سعی دارد با تالیف و ترجمه‌ی مقالاتی در حوزه‌ی فرزندپروری و روانشناسی کودک در تربیت نسل درخشان آینده موثر باشید.
