اگر خواسته‌های “کندی” از کنترل خارج شود، آنگاه می‌توانید به او نه بگویید. به گفته دکتر رودمن: “مخالفت نکردن با کودک می‌تواند راه خوبی برای برقراری پیوند بیشتر با او و نشان دادن عشق و علاقه و احترام خود نسبت به او باشد. اما انجام دادن هر کاری که باعث استرس بیشتر شما یا دیگر اعضاء خانواده شود توصیه نمی‌شود. نگذارید کودکتان از دوست خیالی خود به عنوان راهی برای در دست گرفتن کنترل بیشتر خانواده استفاده کند. مثلا گذاشتن یک بشقاب اضافه سر میز برای دوست خیالی کودک ایرادی ندارد، ولی ریختن غذا برایش باعث برداشت اشتباه خواهد شد.”
کودکان هرازگاهی ممکن است زیر ماسک دوست خیالی‌شان یا با مخاطب قرار دادن او، بداخلاقی کنند و هرکاری دلشان می‌خواهد انجام دهند. وی اضافه می‌کند: “دوستان خیالی معمولا فقط زمانی مشکل‌ساز می‌شوند که کودک، رفتار غلط خودش را گردن دوست خیالی‌اش می‌اندازد. در این حالت، باید به او یاد دهید که مسئولیت تمام کارهایی که خودش یا دوست خیالی‌اش انجام می‌دهد با خود او است.”
این مطلب را مجله کودک، تیم پژوهشی و آموزشی آی‌قصه از سایت معتبر goodhousekeeping ترجمه و بازنویسی کرده است.
آیا علائم هشداردهنده دیگری هم در این زمینه وجود دارد که باید مراقبش باشیم؟
ترجیح دادن دوست خیالی به دوستان واقعی، امری رایج است ولی در عین حال، می‌تواند نشانه این باشد که مساله دیگری در جریان است. دکتر مارکام می‌گوید: “کودکانی که دوست خیالی دارند معمولا اجتماعی‌تر از بچه‌های دیگر هستند. اما اگر والدین متوجه شوند که فرزندشان تمایلی به برقراری ارتباط با بچه‌های دیگر ندارد و بجای آن، ترجیح می‌دهد با دوست خیالی خود بازی کند، باید دید که او به چه شکل با دنیای اجتماعی اطراف خود ارتباط برقرار کرده و آن را تجربه می‌کند. آیا کودک دچار اضطراب اجتماعی است؟ آیا مورد اذیت و آزار قلدرهای مدرسه قرار گرفته است؟”
متاسفانه، دوستان خیالی با هوش کودک ارتباطی ندارند، اما نکته مثبت اینجا است که نشانه ابتلا به بیماری روانی نیز نیستند.
هیچ مدرکی که نشان دهد بین دوست خیالی و ضریب هوشی کودک در آینده ارتباط وجود دارد در دست نیست، اما تحقیقات حاکی از آن است که بین کودکانی که دوست خیالی دارند، شباهتهایی وجود دارد. به گفته دکتر مارکام: “کودکان دارای دوست خیالی، در چیزی که ما به آن “دیدگاه گیری” می‌گوییم، مهارت بیشتری دارند – بعبارتی، این گروه از کودکان قادرند دنیا را از چشم‌انداز فردی دیگر ببینند. البته، ما هنوز نمی‌دانیم که آیا داشتن دوست خیالی علت شکل‌گیری این قابلیت است یا معلول آن. آیا این مهارت بواسطه داشتن دوست خیالی در آنها شکل گرفته و رشد پیدا کرده، یا اینکه از قبل این مهارت را داشته‌اند، که همین باعث شده تجربه تصور دوست خیالی برایشان آسانتر شود؟”
دکتر نیومن همچنین به کتاب “خانه وانمودی”، نوشته جروم سینگر، استاد بازنشسته روانشناسی دانشگاه ییل، و دوروتی سینگر، دستیار تحقیق این دانشگاه اشاره می‌کند. دکتر نیومن می‌گوید: “این دو نفر، دانش‌آموزان پیش‌دبستانی را در سطحی گسترده مورد مطالعه قرار دادند و دریافتند که کودکانی که برای خود دوستانی ساختگی و تخیلی خلق می‌کنند، بیشتر خیال‌پردازی می‌کنند، دامنه واژگان غنی‌تر و کامل‌تری دارند، و بهتر از بچه‌های دیگر قادرند سر خودشان را گرم کنند. سینگرها همچنین متوجه شدند که کودکان دارای دوست خیالی، با همکلاسی‌های خود بهتر کنار می‌آیند و دوست می‌شوند.”
چطور می‌توانیم این مشکل را برطرف کنیم؟
دکتر مارکام اضافه می‌کند: “هیچ مدرک و شاهدی دال بر وجود مشکلات مرتبط با بهداشت روانی در این کودکان وجود ندارد. داشتن دوست خیالی به منزله ابتلا به اختلال هویت تجزیه‌ای یا چند شخصیتی بودن که بسیار نادر است نمی‌باشد. کودکانی که دوست خیالی دارند در بزرگسالی به افرادی خلاق، با قوه تخیل قوی، و شخصیتی بسیار اجتماعی بدل خواهند شد.”
با این تفاصیل، دوستان خیالی کودک، چه زمانی او را ترک می‌کنند؟ آیا داشتن دوست خیالی در سن 13 سالگی طبیعی است؟
دوستان خیالی معمولا تا سن 9 سالگی ناپدید می‌شوند، اما بعضی از آنها تا مدت زمان بیشتری باقی می‌مانند و این اشکالی ندارد.
در بیشتر مواقع، دوستان خیالی با میل و خواسته خود، راهشان را می‌کشند و می‌روند، زیرا کودک بیشتر به سمت بازی با همسالان واقعی خود گرایش پیدا می‌کند. دکتر مارکام می‌گوید: “دختر خودم در سن چهار سالگی و بعد از اینکه از میشیگان به نیویورک نقل مکان کردیم، دیگر خبری از دوست خیالیش “بتسی” نگرفت. وقتی از او در مورد بتسی پرسیدم، گفت که او در میشگان مانده. بیشتر دوستان خیالی با گذر از دوران کودکی، کمرنگ شده و محو می‌شوند.”
در برخی موارد، دوست خیالی واقعا ناپدید نمی‌شود، بلکه کودک از ترس اینکه بقیه مسخره‌اش نکنند، دیگر از او حرفی نمی‌زند. اگر کودکتان برای مدتی طولانی‌تر به دوست خیالی خود بچسبد، جای نگرانی نیست. دکتر مارکام می‌گوید: “این مساله اصلا اشکالی ندارد. البته، باز هم می‌گویم که اگر من جای شما باشم و مساله نگران‌کننده‌ای در جریان باشد، مثلا در مورد نوجوانی که قادر نیست با همسالان خود ارتباط برقرار کند، مداخله خواهم کرد. اما اگر این نوجوان قادر باشد زندگی خود را به خوبی مدیریت کند، آنگاه داشتن دوست خیالی مشکلی ایجاد نمی‌کند.”
درون دنیای مخفی کانالهای یوتیوبی بچه‌ها
حقیقت این است که برخی از بچه‌ها ترجیح می‌دهند دوستان خیالی‌شان را تا سنین بزرگسالی کنار خود نگه دارند. مارکام اشاره می‌کند که: “آگاتا کریستی، نویسنده معروف در زندگینامه خود اظهار می‌کند که در سنین بزرگسالی هم تعدادی دوست خیالی داشته است. حتی یک خانم بالغه را می‌شناسم که می‌گوید یک ببر خیالی دارد که همراه با او به همه جا سفر کرده و از او محافظت می‌کند. البته خودش می‌داند که این ببر واقعی نیست، اما زمانهایی که احساس ترس می‌کند، ببر خیالی‌اش به او آرامش خاطر داده و اضطرابش را کمتر می‌کند. بنظرم این ترفند سازگارانه او برای کمک به کنترل اضطرابش بسیار هوشمندانه بوده است!”
شاید حضور این دوست خیالی برایتان کمی آزاردهنده باشد، چرا که بخاطر او، فرزندتان از شما می‌خواهد که کمی آن طرف‌تر بروید تا دوستش هم بتواند روی مبل بنشیند، یا مدام از شما می‌خواهد برایش بشقاب پر از کلوچه‌های خیالی بیاورید، ولی با تمام این حرفها، این موجود خیالی، هیچ مشکلی بوجود نمی‌آورد. دکتر نیومن می‌گوید: “ماجراهای دوستان خیالی کودک به مرور زمان، جزئی از داستانهای خانوادگی شما خواهد شد که برای چندین دهه، بارها و بارها از آن در محافل خود صحبت کرده و موجبات شادی و خنده همگان را فراهم خواهید نمود.”
